Kể từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều điểm mới quan trọng đối với người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện. Những thay đổi này không chỉ giúp người lao động tự do, nông dân, tiểu thương dễ dàng tiếp cận chính sách hơn mà còn tăng quyền lợi, tạo nền tảng an sinh vững chắc trong tương lai.
1. Thời gian đóng được rút ngắn, quyền lợi không thay đổi
Một trong những điểm đáng chú ý là thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu đã giảm còn 15 năm, thay vì 20 năm như trước. Điều này đồng nghĩa với việc người dân có thể rút ngắn thời gian đóng mà vẫn được đảm bảo quyền lợi khi về hưu.
+ Nam giới: từ 15–20 năm đóng, hưởng tỷ lệ lương hưu từ 40%, sau đó mỗi năm tăng thêm 1%. Từ năm thứ 21 trở đi, mỗi năm được cộng thêm 2%, tối đa 75%.
+ Nữ giới: chỉ cần đủ 15 năm đóng đã được hưởng 45% lương hưu, mỗi năm sau tăng thêm 2%, tối đa 75%.
Tuổi nghỉ hưu sẽ tiếp tục tăng dần theo lộ trình: năm 2025, tuổi nghỉ hưu của nữ là 56 tuổi 8 tháng, nam là 61 tuổi 3 tháng.
2. Thêm chế độ thai sản và y tế – điểm mới nổi bật
Người tham gia BHXH tự nguyện nếu có đóng đủ 6 tháng trong 12 tháng trước khi sinh hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi sẽ được hưởng trợ cấp thai sản một lần, mức 2 triệu đồng.
Đặc biệt, người tham gia còn được cấp thẻ BHYT miễn phí, với mức hưởng khám chữa bệnh từ 80% đến 95% chi phí, tùy đối tượng.
Đây là một điểm cải tiến đáng kể, giúp người dân vừa có lương hưu, vừa được chăm sóc sức khỏe khi về già.
3. Trợ cấp mai táng và tử tuất: Hỗ trợ kịp thời cho thân nhân
Khi người tham gia BHXH tự nguyện qua đời, thân nhân sẽ nhận được khoản trợ cấp mai táng bằng 10 lần lương cơ sở (tương đương khoảng 23,4 triệu đồng hiện nay). Ngoài ra, nếu đáp ứng điều kiện, thân nhân còn được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng hoặc một lần, giúp gia đình giảm bớt khó khăn tài chính.
4. Phương thức đóng linh hoạt, mức đóng phù hợp
Người dân có thể lựa chọn đóng theo tháng, quý, 6 tháng hoặc cả năm tùy điều kiện thu nhập. Mức đóng được tính theo tỷ lệ 22% của mức thu nhập đăng ký, trong đó mức tối thiểu là bằng chuẩn nghèo khu vực nông thôn, mức tối đa bằng 20 lần lương cơ sở.
Ví dụ: nếu đăng ký mức thu nhập 1,5 triệu đồng/tháng, người tham gia sẽ đóng 330.000 đồng/tháng. Nếu thuộc hộ nghèo, được hỗ trợ 50%, chỉ cần đóng 165.000 đồng.
5. Ưu tiên chuyển tiếp cho người tham gia trước 2021
Những người đã tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021 và có đủ từ 20 năm đóng trở lên được quyền lựa chọn nghỉ hưu theo tuổi cũ (60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ) hoặc theo quy định mới, tùy nguyện vọng cá nhân.
6. Hướng đến mở rộng độ bao phủ
Tính đến đầu năm 2025, cả nước có khoảng 1,7 triệu người tham gia BHXH tự nguyện – một con số còn khá khiêm tốn so với mục tiêu. Với những thay đổi tích cực này, Chính phủ kỳ vọng đến năm 2030, sẽ có ít nhất 5 triệu người chủ động tham gia BHXH tự nguyện, góp phần hình thành mạng lưới an sinh bền vững và toàn diện.
